کازابلانکا (به انگلیسی: Casablanca) فیلمی رمانتیک از سینمای آمریکا است که بر مبنای نمایشنامهای بر روی صحنه نرفته از مورای بورنت و جان آلیسون به نام «همه به کافه ریک میآیند» و با کارگردانی مایکل کورتیز در سال ۱۹۴۲ تولید شدهاست. ستارگان این فیلم هامفری بوگارت، اینگرید برگمن و پل هنراید هستند و کلود رینس، کنراد وایت، سیدنی گریناستریت، پیتر لوری و دولی ویلسون نیز در این فیلم بازی کردند.
کازابلانکا ماجرای عاشقانهای را در گیرودار جنگ دوم جهانی و دربارهٔ بحران پناهجویان به تصویر میکشد و در یک کلام، داستان مردی است که میان «عشق و انسان خوب بودن» در حال در هم شکستن است. او باید بین «عشق به زن مورد علاقهاش» و «کمک به فرار مبارز چکی از دست حاکمیت وابسته به فرانسه ویشی در جهت مبارزه با نازیها» تنها یکی را انتخاب کند.
تدوینگر داستان آرین دایموند با هال والیس –تولیدکننده فیلم- قراردادی برای فروش حق کپی رایت نمایشنامه در ژانویه ۱۹۴۲ میبندد. البته در ابتدا قرار بر این بود که برادران اپشتاین –جولیوس و فیلیپ– فیلمنامه را بنویسند و به رغم مخالفت عوامل استودیو، در نهایت این دو برادر پس از واقعه حمله به پرل هاربر، از همکاری در کازابلانکا منصرف شدند و شرکت در سری فیلمهای «چرا ما میجنگیم» ایالات متحده به کارگردانی فرانک کاپرا را ترجیح دادند. کیسی رابینسون به مدت سه هفته به عنوان بازنویس متن فیلمنامه همکاری کرد ولی همکاری او در نهایت به بنبست خورد. اولین انتخاب والیس برای کارگردانی ویلیام وایلر بود ولی سرانجام کورتیز برای کارگردانی فیلم انتخاب شد. کار فیلمبرداری کازابلانکا که بهطور کامل به تهیهکنندگی برادران وارنر انجام گرفت، در ۲۵ می ۱۹۴۲ آغاز شد و در ۳ آگوست به پایان رسید. مکان تمامی سکانسهای آن در بربنک کالیفرنیا بود. به استثنای یک سکانس که در فرودگاه ون نویس شهر ون نویس لس آنجلس گرفته شد.
هرچند کازابلانکا یک فیلم برتر با بازیگری مطرحترین ستارگان سینما بود، هیچیک از افراد درگیر در کار تولید فیلم، پیشبینی چنین موفقیت خارج از عرفی را برای آن نمیکرد. این فیلم تنها یکی از صدها اثری بودهاست که هالیوود هر ساله منتشر میکند. اولین نمایش جهانی کازابلانکا در ۲۶ نوامبر ۱۹۴۲ در شهر نیویورک انجام میشود. سپس در ۲۳ ژانویه ۱۹۴۳ فیلم بهطور سراسری در ایالات متحده منتشر میگردد. شاید اگر حمله متفقین به شمال آفریقا چند هفته زودتر رخ میداد، انتشار فیلم با آن همزمان میشد و در نتیجه دیگر خبری از موفقیت فوقالعاده کازابلانکا نبود. به رغم وجود تغییرات در ترکیب فیلمنامهنویسهایی که در حال تدوین یک نمایشنامه بر روی صحنه نرفته بودند، عدم حمایت کافی از تیم تولید فیلم و همچنین اولین تجربه بوگارت در نقشی رمانتیک، کازابلانکا سه جایزه اسکاری را برد که جایزه بهترین فیلم نیز در آن بین وجود داشت. این موفقیت به بازیگران، عوامل اجرایی بهیادماندنی و موسیقی متن تأثیرگذار آن -As Time Goes By- برمیگردد که همگی کاری مثالزدنی را از خود برجای گذاشتند. کازابلانکا همواره بدون هیچ نوسانی در صدر جدول ردهبندی برترین فیلمهای تاریخ قرار گرفتهاست. کازابلانکا بارها و در نظرسنجیهای گوناگون بهترین فیلم عاشقانهٔ تاریخ سینما شناخته شدهاست.