علی رفیعی وردنجانی

«فورد در برابر فراری» یک درام – زندگی نامه خوش ساخت و پر جاذبه است . جیمز منگولد که در کارنامه خود آثاری چون «۳:۱۰ به یوما» و «لوگان» را دارد، روند صعودی خود در ساخت درام از زندگی نامه را حفظ کرده است. اگر چه ابژه های وابسته به زمان و محدودیت در مکان با استفاده از جادوی تکنولوژی در این اثر پنهان شده، اما با توجه به نزول کیفیت کلاسیک در سینمای جهان، این اثر یکی از آثار مهم دیگر در سال ۲۰۱۹ به شمار می رود.

*هفت هزار دور
زندگی نامه مایلز که توسط کرون شلبی دچار جاذبه و تمرکز روایی در فیلمنامه شده، به خودی خود پر فراز و نشیب و جذاب است. اما آنچه به شخصیت مایلز جذابیت بخشیده، بازی کریستین بل در این نقش است که به خوبی از پس واکنش به رقیب دراماتیک خود، شلبی (با بازی مت دیمون) بر آمده است. در آثاری که وابستگی فیزیکی روایت بیش از انگاره دیالکتیک در آن است، نقش تدوین و فیلم برداری بسیار مهم است که منگولد مولف با احاطه به این موضوع مخاطب را با تعویض هر دنده از سوی رانندگان قلقلک می دهد. همذات پنداری مخاطب در این اثر بیش از آنکه نسبت به پروتوگونیست باشد ، با سرعت ، تصادف و اوج گیری ماشین های ماسبقه است . از سویی دیگر قابلیت لایه بندی مکان و زمان در این اثر محدود به شکل داستانی و مسابقه ای آن می شود. در واقع کاراکتر ها در داستان با هم جدال می کنند و در زمین مسابقه انتقام می گیرند. اگر چه مسابقات و میزانسن آن از شکل سینمایی اثر جدا نیست، اما همواره تصور تماشای اپیزود مستند را برای مخاطب به همراه دارد که این خود جزو نقاط قوت اثر به شمار می رود. اشاره ابتدایی شلبی به لذت رسیدن به هفت هزار دور و احساس بدست آمده از آن با واقعه تراژدی در پایان ارتباط مستقیم برقرار می کند، تکامل هنری یک اثر سینمایی را به همراه دارد.

*مواجهه با ترس
شخصیت مایلز اگر چه به لحاظ سینمایی اغراق آمیز طراحی شده است، اما از آنجا که با یک زندگی نگاره تک بُعدی طرف می شویم، قابل باور است، چرا که مبارزه تا حد مرگ ، فداکاری او در پایان برای همزمانی رسیدن سه خودرو فورد و بی توجهی او به تباه شدن حق قهرمانی نشانه های یک انسان فرا طبیعی است. «فورد در برابر فراری» مسئله بزرگ هدف و انگیزه را به لحاظ روانشناسی به خوبی واکاوی کرده است. مایلز که در تعمیرگاه خود به صاحبان خودرو توصیه های رانندگی می کند، به محض اینکه فرصتی برای نمایش قدرت خود می بیند بدون آنکه لطمه ای به غرور خود وارد کند آن را به شهادت طلبانه ترین شکل ممکن بروز می دهد و با ترس از روبه رو شدن مبارزه می کند.

*خط پایان
هراس از مرگ توسط «فورد در برابر فراری» به شکل ابر زمینی نمایش داده شده است . مایلز با توجه به اینکه تجربه تلخ بریده شدن پدال ترمز را داشته برای بار آخر باز هم سوار همان خودرو می شود و با بالاترین سرعت از خط پایان زندگی عبور می کند. اساساً با به کار بردن واژه اکشن برای چنین آثار مهیجی مخالفم، چرا که به نظرم اکشن شکل امروزی و مدرن وسترن است که با تغییر جنگ افزار، کلمه آن به روز شده. درام این اثر هرچند وطن پرستانه و خودخواهانه اما به طور ژرفی از ایمان به سرزمین خود سخن می گوید و مسلما هدف تولیدات هالیوود ایجاد چنین احساس خوبی در میان مخاطبان است . سینما بدون آنکه کسی را ناراحت کند، حرف خود را با توسل به درام و تکنیک به کرسی می نشاند .