نشست خبری بیست و دومین جشنواره بین المللی قصه گویی صبح امروز، شنبه ۲۳ آذر ماه باحضور محمدرضا زمردیان معاون فرهنگی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و رئیس جشنواره، سروش صحت دبیر هنری، مجید توکلی دبیر اجرایی و جمعی از عوامل اجرایی جشنواره با حضور اصحاب رسانه در مرکز آفرینش های فرهنگی هنری کانون پرورش فکری کودکان ونوجوانان برگزار شد.
به گزارش رسیده، در ابتدای این نشست سروش صحت دبیر جشنواره بیان کرد: خوشحالم که بار دیگر در این جشنواره حضور دارم. ما این روزها درگیر ساخت قسمت چهارصدم برنامه «کتاب باز» هستیم و همواره دو اسم در این چهارصد برنامه ضبط شده ما تکرار شده است: «کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان» و «کیهان بچه‌ها». اینها دو عنوانی هستند که بسیار از آنها یاد می‌شود و همواره این دو مرکز در کتاب و کتابخوانی و آشنایی نوجوانان با قصه نقش مهمی برای نسل من داشته‌اند. متاسفانه بنا به دلایلی در دوره‌ای نقش کانون در این فضا کمرنگ شد اما خوشحالم که چند سالی است بار دیگر کانون در زمینه وظیفه اصلی خود پررنگ حاضر شده است و چه چیزی مهم‌تر از قصه و قصه‌گویی برای پرورش فکر.
او ادامه داد: در جشنواره بیست و یکم یازده هزار نفر در جشنواره شرکت داشتند و بسیار خوشحال بودیم که این عدد بزرگ را می‌بینیم چراکه به نسبت دوره‌های قبل جهش داشتیم و امیدوار بودیم این عدد را بتوانیم برای سال‌های بعد نیز حفظ کنیم. اما امسال این عدد به ۱۷ هزار نفر رسید و تقریبا ۵۰ درصد افزایش داشتیم که این جهش بزرگی است و من در این زمینه کمترین نقش را دارم. خوشحالم که عضو این مجموعه که در حوزه فرهنگی و پرورش فکر تلاش می‌کنند، هستم.
در ادامه محمدرضا زمردیان، رئیس جشنواره و معاون فرهنگی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان گفت: خدا را شاکرم که قطار جشنواره بیست و دوم به ایستگاه پایانی خود نزدیک می‌شود. حرکت این قطار از مراکز کانون در سراسر کشور آغاز شد و بیش از هزار جشن قصه‌گویی در سراسر ایران برگزار شد و عزیزان علاقمند به قصه و قصه گویی با جشنواره همراه شدند.
او افزود: ۳۱ جشنواره در استان‌ها برگزار شد و افراد برگزیده، بخش‌های متعدد استانی و منطقه‌ای را پشت سر گذاشتند تا به مرحله نهایی در بخش ملی و بین الملل راه یافتند.
معاون فرهنگی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در تشریح بخش‌های مختلف جشنواره قصه گویی عنوان کرد: امسال نیز مانند سال‌های گذشته بخش‌های ثابتی در جشنواره داریم. بخش ملی جشنواره شامل سه گروه، دختران و پسران (ویژه نوجوانان ۱۲ تا ۱۸ سال)، بخش زنان و مردان که بخش مهمی است و بخش مادربزرگ ها و پدربزرگ ها، که اساسا از زبان آنها قصه‌ها را شنیدیم و یاد گرفته‌ایم، می شود.
وی در ادامه گفت: در بخش بین‌الملل افرادی که در رسانه ملی حضور داشتند و یا از کشورهای دیگر علاقمند به حضور بودند را پذیرا شدیم. بخش قصه ۹۰ ثانیه که با نام «قصه زندگی من» شناخته می‌شود و عموم علاقمندانی که امکان اجرای صحنه‌ای ندارند این امکان برایشان فراهم شد تا بخشی از قصه زندگی خود را بیان کنند و در قالب یک فیلم نود ثانیه‌ای اثر خود را به جشنواره ارسال کنند. علاوه بر این، سه بخش جنبی نیز امسال داریم. شهرداری تهران با بخش« قصه‌های شهر من تهران» حامی جشنواره است و استانداری‌ها و شهرداری‌ها با همین نگاه با جشنواره مشارکت دارند. باشگاه خبرنگاران جوان در بخش «قصه زندگی خبرنگاران» متولی این حوزه است و سومین بخشی که در دوره بیست ودوم به جشنواره اضافه شده «قصه کانون زبانی‌ها» است که زبان آموزان و مدرسان کانون زبان با هدف معرفی ویژگی‌های تاریخی به زبان‌های مختلف در این حوزه شرکت کردند و امیدوارم به زودی تولیدات این حوزه را منتشر کنیم.
زمردیان تاکید کرد: امسال رشد معناداری در میزان مشارکت داشتیم و قریب به ۱۷ هزار نفر در این جشنواره حضور یافتند که رشد اصلی ما در بخش قصه‌گویی صحنه‌ای بوده است. یکی دیگر از ویژگی‌های جشنواره امسال که فکر می‌کنم اتفاق خوبی است و باید روی گسترش این بخش تمرکز داشته باشیم تغییر در هیات داوران بود که از بخش استانی آغاز شد و داوران نوجوان در کنار داوران حرفه‌ای حضور یافتند. این افراد عضو انجمن های نمایشی و ادبی کانون هستند و داوری آثار را بر عهده‌ دارند و بهترین قصه را از نگاه خود معرفی می‌کنند؛ چون هدف اصلی و مخاطب اصلی نوجوانان هستند، افزوده شده این امکان در جشنواره به نظر کار مهمی بود. در نوع چینش داوران سعی کردیم ترکیبی از داوری‌ها را داشته باشیم یعنی در هر تیم نویسنده، قصه گو و افرادی که با هنر اجرا، زبان بدن و فن بیان آشنایی دارند حضور پیدا کردند و با دقت نظر داوری ‌می‌کنند.
او در ادامه اظهار کرد: با توجه به حجم بالای آثار، هیات انتخابی شکل گرفت و ۱۹ قصه گو ازانجمن قصه گویی کانون از هفت استان کشور زحمت انتخاب آثار را برعهده داشتند. یکی دیگر از ویژگی‌های جشنواره امسال اجرای قصه گوهای مهمان در ایام برگزاری جشنواره است. سال گذشته هر روز یک آیین نکوداشت برگزار کردیم اما امسال با توجه به درخواست مخاطبین سعی کردیم از اجرای قصه گویی مهمانان جشنواره نیز بهره‌مند شویم و بر این اساس گیتی خامنه، بهرام شاه محمدلو، مجید قناد، سارا روستاپور، مصطفی رحماندوست و رضا کیانیان در این بخش حضور خواهند داشت.
رئیس بیست و دومین جشنواره قصه گویی در ادامه گفت: شب یلدا شب قصه گویی است و در فرهنگ و سنت ما این شب بسیار اهمیت دارد. امیدوارم جشن خوبی را در کنار همه عزیزان داشته باشیم. از همه سازمانهایی که ما را همراهی کردند از جمله شهرداری تهران، سازمان فرهنگی هنری شهرداری، مرکز تئاتر کانون که کارناوال قصه گویی را بر مبنای قصه «پدربزررگ و ترب» با عروسک‌های غول پیکر اجرا می‌کنند و همچنین باشگاه خبرنگاران جوان و کانون زبان کانون کمال تشکر را دارم.
زمردیان همچنین توضیح داد: در این دوره از جشنواره نمایش‌های تک نفره در محل کانون خواهیم داشت و هر روز در ۵ منطقه تهران قصه‌گوها به اجرای قصه می‌پردازند. علاوه بر این در بوستان گفتگو نیز هر روز دو قصه گو حضور دارند و امیدوارم شهروندان از این فضا استفاده لازم را داشته باشند.
او ادامه داد: در اختتامیه نیز همانند سال گذشته شگفتانه‌ای خواهیم داشت و از عزیزی که سال‌هاست در عرصه قصه گویی برای کودکان تلاش کرده است تقدیر خواهیم کرد.
زمردیان در پاسخ به این سوال که در بخش بین الملل افراد چطور انتخاب شدند، گفت: طبق شیوه نامه جشنواره شرکت کنندگان، برگزیدگان دوره‌های پیشین کانون یا قصه گوهای حرفه‌ای در رسانه ملی و حوزه‌های مختلف هستند. قصه گویانی که از کشورهای دیگر شرکت دارند نیز در سایت جشنواره ثبت نام کردند که به طور کلی ۳۱۳ نفر ایرانی و ۱۹۳ نفر خارجی در بخش بین الملل با یکدیگر رقابت کردند. در این بخش آثار رسیده بررسی شد و در نهایت ۸ قصه گوی ایرانی و ۶ قصه گوی خارجی برای اجرای صحنه‌ای انتخاب شدند که از این میان دو نفراز قصه گویان خارجی به دلیل مشکلات شخصی امکان حضور در جشنواره را پیدا نکردند.
وی یادآور شد: شرکت کنندگان خارجی در جشنواره بیست و دوم از کشورهای ترکیه، لبنان، ژاپن و اسپانیا هستند که هر چهار نفر سابقه قصه گویی دارند و مدرس جهانی هستند و در جشنواره‌های مختلف برگزیده شده‌اند.
رئیس جشنواره همچنین در خصوص استقبال از جشنواره در استان ها اظهار کرد: در استان گلستان حجم مخاطبین به قدری بالا بود که سالن ما امکان پذیرایی نداشت و این اتفاق در آذربایجان غربی، فارس، اصفهان و چند شهر دیگر نیز تکرار شد.
صحت در ادامه این نشست در پرسش به این سوال که چند سالی است در تلویزیون استندآپ کمدی و استعداد یابی رواج یافته است و آیا جشنواره قصه گویی نیز به این سمت برده شده است، توضیح داد: استندآپ کمدی که تازگی رونق یافته است دو نکته دارد که با قصه گویی متفاوت است. یکی این که لزوما ساختار روایتی را دنبال نمی‌کنند و شاید برخی از آنها از قصه‌گویی استفاده کنند و صرفا لحظه می سازند. دوم این که بخش کمدی در استندآپ وصل به آن است و قرار است لحظات مفرحی را بسازد در حالی که قصه گویی این طور نیست و ساختارش کاملا متفاوت است. استندآپ از قصه گویی برآمده است اما تفاوت‌های بسیاری دارد و این جشنواره قصه گویی است و قصه گویی‌ها در نظر گرفته شده است.
زمردیان نیز درباره تشکیل انجمن قصه گویی و برگزیدگان جشنواره گفت: از سال گذشته انجمن قصه‌گویی کانون را راه اندازی کردیم و بزرگانی که عضو کانون بودند و سال‌ها جایشان خالی بود در آن حضور دارند. بهرام شاه محمدلو رئیس انجمن است و علی خانجانی که سال‌ها در امر ترویج قصه‌گویی کتاب‌های بسیاری نوشته و خود مدرس قصه گویی است در این انجمن در شورای سیاست‌گذاری حضور دارد. افسون امیری از شاعران و نویسندگان قدیمی کانون است و تمام این افراد عضو شورای سیاست گذاری جشنواره نیز هستند و تجربیات ارزشمندی در حوزه قصه گویی دارند.
وی افزود: ارتقای قصه‌گویی و آموزش و ترویج آن از اهداف انجمن است. کانون بیش از بیست سال ترویج قصه‌گویی کرده اما متر و معیاری در داوری نداشت و برای اولین بار معیارهای داوری برای این جشنواره تعریف شد. معرفی قصه گوهای موفق و توانمند به مخاطبین این حوزه از جمله اهداف ماست.
او در خصوص مجموعه «چهل قصه» نیز توضیح داد: مجموعه‌ در حال تدوین «چهل قصه» کارش بازنویسی و جمع آوری قصه‌های کهن ایرانی، مثل‌ها و قصه‌های بین‌المللی است که برای مخاطبان آشنا هستند. این مجموعه توسط یکی از نویسندگان خوب کشور بازنویسی شده است و مجموعه‌ای از مدرسان آن را شناسنامه‌دار کردند. چهل قصه گوی برتر کانون همراه با بیست هنرمند شناخته شده عرصه اجرا آنها را اجرا کرده‌اند که بزودی از این مجموعه رونمایی می‌شود و در آینده نیز شاهد تولید مجوعه‌های مشابه خواهیم بود تا هم بازنویسی شوند، هم قصه گویی داشته باشیم و هم نوجوانان را به این عرصه معرفی کنیم.
زمردیان در ادامه با اشاره به این موضوع که برگزاری جشنواره قصه گویی بستری جدای از آموزش و پرورش برای نوجوانان است، عنوان کرد: این جشنواره باعث افزایش اعتماد به نفس کودکان و نوجوانان و آشنایی بیشترشان با کتاب و رشد آنان در عرصه هنرهای اجرایی و نمایشی نیز می‌شود و افراد حاضر در جشنواره و عضو کانون زمینه رشدشان فراهم خواهد شد. به طور مثال یکی از نوجوانان حاضر در جشنواره سال گذشته، امسال در بخش بین الملل که حرفه‌ای‌ها در آن حضور دارند، اثری فرستاده که جزو ۵ اثر اصلی است و جزو پدیده‌های قصه گویی در سالهای اخیر خواهد بود.
معاون فرهنگی کانون و رئیس جشنواره همچنین درباره همکاری ارگان‌ها و سازمانها از جمله صدا و سیما در ترویج قصه گویی گفت: وقتی جشنواره آغاز می‌شود، طبعاً روند تبلیغاتش در یک برهه زمانی محدود می‌شود و در این مسیر ما از ظرفیت سازمان‌های مختلف برای معرفی جشنواره و ترویج قصه گویی کمک گرفته‌ایم. در این باره با سازمان صداوسیما هم مکاتباتی داشتیم، اما همکاری باید در عمل اتفاق بیفتد. به هر حال امیدواریم شاهد همکاری خوبی از سوی سازمان با همه ارگانهای مشتاق به ترویج قصه گویی باشیم. باشگاه خبرنگاران جوان به صورت رسمی حامی جشنواره بود و امیدوارم در بخش های برنامه ای تلویزیون نیز این اتفاق رخ بدهد و شاهد رشد آن باشیم.
او در ادامه درباره تعداد شرکت کنندگان در جشنواره به تفکیک در بخش‌های مختلف اشاره کرد و افزود: در بخش زنان و مردان ۲۰۶۱ اثر ثبت نام داشتیم. در بخش بزرگسالان که نوآورانه بوده است، هزار نفر ارائه اثر کردند و در بخش قصه گویی سنتی که صرفاً با استفاده از فن بیان است، ۵۸۷۰نفر ثبت نام کردند. در حوزه پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها نیز ۴۰۰ نفر ثبت نام کردند. بزرگترها یکی از اهداف این جشنواره هستند تا تولید اثر برای نوجوانان داشته باشند.
صحت نیز درباره نوع قصه‌ها و انتخاب آنها گفت: نکته مهم، قصه گویی است که باید درست و خوب ادا شود. در واقع ابتدا باید قصه به جان قصه‌گو نشسته باشد تا بتواند آنرا به شنونده منتقل کند. هدف اول قصه‌گویی است، اما خودش شامل زیر مجموعه‌هایی است که خودآگاه یا ناخودگاه اثرگذار خواهند بود.
زمردیان در تکمیل صحبت‌های سروش صحت، ادامه داد: قصه‌ها تفاوت‌هایی با هم دارند و در فضای شفاهی هر حوزه فرهنگی کشور هر یک در قالبی خاص قرار می‌گیرند. این طور نبود که بخواهیم منبعی مشخص کنیم و یا محوری داشته باشیم. قصه گو باید این توانایی را داشته باشد تا در چارچوب شیوه‌نامه جشنواره و مخاطبانش انتخاب قصه داشته باشد و آن را به نحوی اجرا کند تا میزان مشارکت مخاطب با قصه گو بالا رود. شعار جشنواره «آینده ساختنی است» انتخاب شده و در نتیجه باید قصه‌ها سرشار از امید و نشاط و درس زندگی باشند. هیأت انتخاب جشنواره، محتوا و توانایی شرکت کنندگان را بررسی کرده و هر اثر تا رسیدن به بخش ملی، چند مرحله را پشت سر گذاشته است. در ترکیب داوری ما همانطور که اشاره شد، نویسنده و مجریانی حضور دارند و استانداردهای لازم را رعایت کرده‌اند.
صحت در همین باره افزود: در جشنواره فیلم فجر نیز ژانرهای مختلفی حضور دارند، اما در بخش مسابقه همه فیلم‌ها در کنار هم هستند و این نیز یک جشنواره قصه گویی و مهم این است که کدام از آثار به جان مخاطب بنشیند. در واقع توانایی در بیان قصه برای ما اهمیت دارد.