ماجرای سرقت ۵۰۰ میلیون دلاری از موزه‌ای در بوستون آمریکا، دستمایه ساخت یک مستند سریالی برای نتفلیکس شد.

در ساعات ابتدایی روز ۱۸ مارس سال ۱۹۹۰، دو سارق در لباس افسران پلیس طی ۸۱ دقیقه چند اثر هنری به ارزش ۵۰۰ میلیون دلار را از موزه ایزابلا استوارت گاردنر دزدیدند و فرار کردند. این ماجرای یکی از بزرگترین سرقت‌های هنری در جهان است و یکی از پیچیده‌ترین معماهای تاریخ هنر. از آن زمان تاکنون سرنخ‌ها از مجموعه به سرقت رفته که شامل آثار هنرمندانی چون رامبرانت فان راین، یوهانس ورمیر، ادگار دگا و ادوار مانه بود، یا به بن بست رسیده و یا ناپدید شده‌اند. در این مدت مظنون‌های پرونده از دنیا رفتند و کارآگاهان مربوطه بازنشست شدند. با وجود جایزه ۵ میلیون دلاری تعیین شده، تاکنون نه هیچکدام از این آثار پیدا شده و نه کسی در ارتباط با این پرونده دستگیر شده است.

با گذشت ۳۰ سال، ماجرای این دستبرد بزرگ در مستند چهار قسمتی نتفلیکس با عنوان این یک دستبرد است: بزرگترین سرقت هنری تاریخ (This Is a Robbery: The World’s Biggest Art Heist) به کارگردانی کالین بارنیکل جلوی دوربین می‌رود. عنوان مستند از جمله‌ای گرفته شده که یکی از سارقان در شب دزدی به ریچارد آبات، نگهبان موزه، گفته بود.  

این مستند سریالی که ساخت آن بیش از ۵ سال زمان برد، با استفاده از عکس‌های صحنه جرم، مدارک و شواهد موجود، مصاحبه با روزنامه‌نگاران و شخصیت های حقوقی درگیر و بررسی تئوری‌های مختلف،  به پرونده لاینحل دزدی از موزه ایزابلا استوارت گاردنر نگاه جامعی می‌اندازد.

بارنیکل با اشاره به هزاران هزار مدرک جمع‌آوری شده توسط پلیس، بازجویی‌های متعدد توسط پلیس فدرال آمریکا و تئوری‌های فراوانی که در این سال‌ها مطرح و مردود شدند، عبور از مارپیچ موزه گاردنر را شبیه به یک کاوش باستان‌شناسانه در تلاش برای پیدا کردن لبه‌های یک زیرخاکی توصیف کرده است.

بارنیکل و برادرش که از بومیان بوستون بودند و این پرونده سالیان سال کنجکاویشان را برانگیخته بود، از سال ۲۰۱۴ تحقیقات در این باره را آغاز کردند و در سال ۲۰۱۵ فیلمبرداری مستندشان را کلید زدند.

این مستند با اظهارات دو شاهد عینی آغاز می‌شود که می‌گویند در شب دزدی دو مرد را در لباس افسران پلیس بوستون در یک ماشین هاچ بک دیدند. پس از بازسازی این صحنه توسط تیم بازیگران، نوبت به سابقه سیستم هشداردهنده موزه می‌رسد که نشان می‌دهد سارقان سر راهشان گلچینی عجیب از آثار را از قاب بیرون می‌کشند؛ ۳ اثر از رامبرانت از جمله طوفان در دریای جلیل، تابلوی کنسرت یکی از ۳۶ اثر ورمیر، چند طرح اولیه از دگا و آثاری به قلم گوورت فلینک نقاش هلندی و مونه. سارقان در کمال تعجب از چند اثر هنری ارزشمند دیگر چشم‌پوشی کردند و در عوض یک گلدان چینی نسبتا ارزان قیمت را به همراه یک عقاب تزیینی برنز همراه خود بردند.  

ابات که در زمان دزدی نگهبان شیفت شب موزه بود فردای آن روز دست بسته و با چشم‌بند به چشم توسط ماموران پلیس در تونل‌های زیر تالار هنر پیدا شد.

یکی از تئوری‌هایی که در این مستند مورد بررسی قرار می‌گیرد این است که دو تن از همدستان کارملو مرلینو از اوباش معروف بوستون آن شب به موزه دستبرد زدند. در این تئوری هویت سارقان جورج ریسفلدر ۵۱ ساله و لئونار دیموزیو ۴۹ ساله معرفی شده‌ می‌شوند که هردو با گروه‌های مافیایی ارتباط داشتند و در سال ۱۹۹۱ یکی بر اثر سوء مصرف مواد مخدر و دیگری بر اثر اصابت گلوله جان خود را از دست داد. مرلینو نیز در سال ۱۹۹۹ به جرم سرقت توسط پلیس اف‌بی‌آی دستگیر شد و در سال ۲۰۰۵ در زندان درگذشت.

اف‌بی‌آی معتقد است آثار دزدیده شده در نهایت به رابرت گارانت سارق بانک رسید که او هم در سال ۲۰۰۴ از دنیا رفت. تنها کسی که احتمال می‌رود از جریان این دزدی خبر داشته باشد دیوید ترنر است که در سال ۱۹۹۹ همراه مرلینو دستگیر شد و در سال ۲۰۱۹ در سن ۵۲ سالگی از زندان آزاد شد. به گفته بارنیکل، ترنر درخواست همکاری در ساخت این مستند را رد کرده است.  

بارنیکل امید دارد مستندش در نهایت به بازگشت دستکم یکی از این آثار به قاب‌های خالیشان در موزه منجر شود.