ناگفته‌های دو برادر فیلم‌ساز از کرونا، رفاقت‌ها و جشنواره

بهمن و بهرام ارک، کارگردانان فیلم سینمایی «پوست»، در آستانه برگزاری سی و هفتمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران از رفاقت‌های پشت صحنه فیلم کوتاه، حیات سینما در روزهای کرونایی و بایدها و نبایدهای اخلاقی در امر فیلمسازی گفته‌اند.
به گزارش خط سوم هنر، نسل جدید فیلمسازان ثابت کردند که میتوان ترکیب های دوتایی در کارگردانی و نگارش فیلمنامه ها تشکیل داد، همفکری کرد و در نهایت محصولی درخور ارائه داد؛ ترکیب هایی که اتفاقا از دل فیلم کوتاه سربرآورده اند و در ادامه مسیر در سینمای بلند هم موفق شده اند.
ترکیب های دوتایی که نشان دادند سینما به معنای واقعی یک کار گروهی است و وقتی فیلمی پشت صحنه خوبی داشته باشد، خروجی قابل تاملی هم خواهد داشت.
بهمن و بهرام ارک؛ دو برادر اهل تبریز که یکی از فیلم‌هایشان با نام «حیوان» نام آنها را بر سر زبان ها انداخت و ورودشان به عرصه سینمای بلند را سهل کرد. خودشان عنوان می کنند که این همدلی و روحیه همکاری در نسل آنها وجود دارد و همین امر باعث موفقیت شان شده است.
با بهرام و بهمن ارک که اولین فیلم بلند سینمایی شان با نام «پوست» در سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر، تجربه ای تازه را رقم زد به گفت‌وگو نشستیم که می‌خوانید:

بهمن ارک: جریان داشتن سینما را نباید با کرونا تعطیل کرد
بهمن ارک کارگردان فیلم کوتاه «حیوان» درباره وضعیت سینما در روزهای کرونایی گفت: در جریان کرونا، سینما آسیب دید و فیلم‌ها تا حد زیادی عرصه ارایه خود را از دست دادند، بسیاری از جشنواره‌ها برگزار نشدند و برخی از رویدادها میزان فیلم های قابل پذیرش خود را کاهش دادند. این موضوع در فیلم کوتاه خیلی مشهود است؛ از سوی دیگر هزینه ساخت فیلم‌ها افزایش پیدا کرده است. در این دوران کرونایی هم که اصلا نمی‌شود فیلم ساخت. فیلم کوتاه هم بخشی از این ماجرا است.
وی با اشاره به اهمیت برگزاری جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران عنوان کرد: زندگی در جریان است و با رعایت پروتکل‌های بهداشتی و محدود کردن جشنواره، می‌توانیم آن را برگزار کنیم. نباید فکر کنیم که برگزار نشدنش می‌تواند اتفاق خاصی رقم بزند. در کل می دانم که برگزاری جشنواره تصمیم سختی است و دبیر جشنواره در یکی از موقعیت‌های سخت، این رویداد را برگزار می‌کند. با توجه به شناختی که دارم به نظرم انجمن سینمای جوانان ایران و دبیر جشنواره فیلم کوتاه تهران، می تواند از پس این موضوع بربیاید.
این کارگردان اظهار کرد: در این سال‌ها فیلم کوتاه پیشرفت زیادی کرده است؛ البته خیلی از فیلم‌ها مشکل دارند و بد ساخته می‌شوند یا فیلمنامه خوبی ندارند اما هر ساله حداقل چند فیلم حرفی برای گفتن دارند و این موضوع نشان می‌دهد که فیلم‌ها در جریان رشد و ارتقا قرار دارند. همین جریان بر فیلم بلند تاثیر می‌گذارد، پیشنهادهای جدید به سینمای بلند داده می‌شود و فیلمسازان جدیدی پا به عرصه می‌گذارند؛ با این وجود ما هنوز کم و کاستی‌هایی داریم، باید به این موضوع آگاه باشیم و سعی کنیم آن‌ها را رفع کنیم.
وی در ادامه با بیان اینکه روحیه همکاری در فیلم کوتاه می‌تواند تسهیل کننده باشد، توضیح داد: فکر می‌کنم همکاری در عرصه هنر کار بسیار پیچیده‌ای است، باید رفیق راهمان را پیدا کنیم زیرا همکاری هایی هم داشتیم که باعث ایجاد تراکم فکری، پریشانی و باعث شد فیلمی به خوبی ساخته نشود. اینکه آدم‌ها بتوانند همفکران خود را پیدا کنند، باعث گشایش و پیشبرد بهتر کارشان می‌شود. من و بهرام هر دو به یک چیز علاقه داشتیم یا حسین امیری دوماری و پدرام پورامیری را از نزدیک می‌شناسم و می‌دانم که چقدر تفکراتشان به هم نزدیک است و زندگی آنها درگیر هم است و این خیلی کمک کننده است اما به هر حال باید، آدم خودمان را پیدا کنیم.
کارگردان فیلم سینمایی «پوست» تاکید کرد: آدم ها همیشه همدل نمی شوند بنابراین باید با دقت، افراد گروه عوامل را پیدا کرد؛ افرادی که در مسیر اندیشه فیلمساز باشند.

بهرام ارک: برای بعد از رخت بربستن کرونا چه برنامه‌ای داریم
بهرام ارک نیز در همین رابطه گفت: همانطور که جشنواره فیلم ونیز با رعایت پروتکل های بهداشتی برگزار شد به نظرم جشنواره فیلم کوتاه تهران را هم می‌شود با تدابیری برگزار کرد. اگر جشنواره فیلم کوتاه تهران برگزار نشود سرنوشت تولیداتی که امسال انجام شده است چه می شود؟ ما می توانیم جشنواره را با رعایت پروتکل های بهداشتی برگزار کنیم. به نظر می رسد با لغو رویدادهای مهم هنری در این روزهای کرونایی فرهنگ ما در حال کشته شدن است. باید به این فکر کنیم که بعد از رخت بر بستن این بیماری، هنرمندان چگونه دوباره پا به عرصه می گذارند؟ به هر حال جشنواره ها فرهنگ و هنر را زنده نگه می‌دارند. ما هم باید جشنواره‌ها را با ماسک و رعایت موارد بهداشتی زنده نگه داریم.
وی افزود: در جریان کرونا حجم عظیمی از فیلم ها تولید شدند و منتظر بودند تا جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران برگزار شود. از همین رو ممکن است رویکرد جشنواره ها بر اثر همین بیماری تغییر کند. آنگاه است که فیلمساز متوجه می شود هرچند فیلمش را ساخته اما با وجود این بیماری، دیگر فیلمش با سیاست های جشنواره همخوانی ندارد. در نقطه مقابل هم دوباره چنین اتفاقی رخ می دهد یعنی فیلمساز به سرعت تحت تاثیر فضا قرار می گیرد و فیلمی در این رابطه می سازد. یعنی نگاهش پخته نمی شود. من در هیات انتخاب جشنواره ای بودم و می دیدم به دلیل همین موضوع، فیلم ها ضعیفی شرکت دارند زیرا سوژه در ذهن آنها ته نشین و در نهایت تبدیل به هنر و الماس نشده است. از سوی دیگر رویکرد جشنواره ها هم به سرعت تغییر می کند. همه این ها بر کیفیت جشنواره ها تاثیر می گذارد.
کارگردان فیلم «پوست» بیان کرد: به نظرم در دوره ای قرار داریم که تصمیم گیری سخت اما حیاتی است. باید جشنواره ها به گونه ای برگزار شوند که روزگار قبل و بعد از کرونا را شامل شوند این موضوع به حیات فیلم کوتاه کمک می کند. البته اگر جشنواره ای با سیاست غلط برگزار شود، باز هم آسیب زاست بنابراین باید به الگویی برای جامعیت جشنواره ها برسیم.
هیچ کجا جایزه ۱۰۰ میلیونی نمی‌دهند!
ارک با اشاره به پیشرفت های فیلم کوتاه عنوان کرد: در این سال ها با قشری از فیلمسازان مواجه هستیم که نگاه های تازه ای دارند، من جزو فیلمسازان جوان محسوب می شوم ولی وقتی با جوان ترها صحبت می کنم، گاهی شگفت زده می شوم. فکر می کنم دسترسی به اطلاعات، برقراری ارتباطات با فیلمسازان و رسیدن به ابزارهای فیلمسازی سهل شده اما همچنان هزینه فیلمسازی یک مساله است. در حال حاضر ساخت برخی فیلم های کوتاه هزینه ۱۰۰ میلیون تومانی و بیشتر در پی دارد. در حالی که هیچ بازگشت مالی ندارد. پیش از این می شد یک فیلم کوتاه را با چهار یا پنج میلیون تومان ساخت و بعدتر وقتی در جشنواره ای جایزه می گرفت، هزینه ساخت اش برمی گشت ولی حالا چنین نیست، هیچ کجا که جایزه ۱۰۰ میلیون تومانی نمی دهد!
وی ادامه داد: درست است که پیشرفت هایی داشته اما نگرانی هایی هم داریم از سوی دیگر باید به این موضوع توجه کرد، کاری نکنیم تا سرمایه گذاران از سرمایه گذاری منصرف شوند. به نظرم حتی باید به گونه ای کار کنیم که هزینه تولید از حدی مشخص بیشتر نشود. فیلمساز حتی به این فکر کند که برای کار خود ابزار تولید کند و متکی به بر مکانیک تولید شده نباشد اما فیلمسازان حالا به این فکر نمی کنند. اگرچه کیفیت آثار در زمینه تکنیک بالا رفته اما نمی توانیم بگوییم که مفاهیم فیلم ها نیز توامان عمیق تر شده است.

فیلم کوتاه و قراردادهای نانوشته‌اش!
وی در بخش دیگر از صحبت هایش با بیان اینکه روحیه همکاری در فیلم کوتاه بالاست، توضیح داد: فیلمسازی فیلم کوتاه متکی بر رفاقتهای ماست، گاهی تیم های کوچکی شکل می دهیم و افراد را شناسایی می کنیم تا ببینیم چه کسی می تواند ما را کمک کند و در مقابل ما هم در بخش هایی سایر تیم‌ها را کمک می کنیم؛ یعنی به نوعی کار ما مبتنی بر تعاملات است. ما در میان خودمان جامعه ای می سازیم که درست است در میان آنها قراردادی وجود ندارد اما قراردادهای نانوشته ای میان خودمان برای به سرانجام رساندن کارها وجود دارد.

این فیلمساز در پایان خاطر نشان کرد: بهمن و من یا پدرام پورامیری و حسین امیری دوماری و… جزو همین افراد هستیم. در نسل ما این موضوع به خوبی شکل گرفته است، وقتی فیلم یکی از دوستان دچار مشکل می‌شود، او را همراهی می کنیم. مثلا در مقطعی ساخت «پوست» متوقف شد که آقای وحید حسینی و دوستانی دیگر خودجوش آمدند و کمک کردند تا فیلم دوباره پا بگیرد. این موضوعات در واقع یک پشتیبانی معنوی و نقطه مهمی بین نسل ماست. البته معتقدم باید معرفت داشته باشیم و به این فکر کنیم که این افراد دوستانمان هستند و نسبت به آنها مسئولیت پذیر باشیم. نباید بعد از اینکه کارمان تمام شد برویم و پشتمان را نگاه نکنیم. به هر حال کار ما همیشه به یکدیگر می افتد و باید به این موضوعات توجه کنیم.