مصطفا کوشکی که قرار بود فیلم تئاترش با نام «رویای یک شب نیمه تابستان»  از روز چهارشنبه ۳ اردیبهشت ماه در سایت «تیوال» به فروش برسد، با تشریح مشکلاتی که برای مجوز این اثر ایجاد شده است، گفت: فعلا پیش فروش این فیلم تئاتر به تعویق افتاده است.

این کارگردان در گفتگو با ایسنا درباره مشکلاتی که برای اکران این فیلم تئاتر ایجاد شده، توضیح داد: طبیعتا هر نمایشی که روی صحنه می‌رود، از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مجوز دارد، از آنجا که فیلم نمایش ما دقیقا از اجرای صحنه‌ای آن ضبط شده، این انتظار را داشتیم که با همان مجوز بتوانیم فیلم آن را در فضای مجازی عرضه کنیم. 

کوشکی اضافه کرد: طبق برنامه‌ریزی‌های ما قرار بود پیش‌فروش این فیلم تئاتر از روز گذشته ـ دوشنبه یکم اردیبهشت ـ آغاز شود که ناگهان متوجه شدیم مشکل مجوز پیدا کرده‌ایم.

او ممیزی‌های موازی در وزارت فرهنگ و ارشاد را یکی از مشکلات بزرگ دانست و افزود: نمایش ما نزدیک یک سال روی صحنه بوده است ولی مجوز اجرای صحنه‌ای‌مان کافی نیست و اعلام شده باید از دفتر نمایش خانگی در سازمان سینمایی هم مجوز بگیریم. 

این کارگردان تئاتر با تشریح سیستم صدور مجوز در دفتر نمایش خانگی سازمان سینمایی  یادآور شد: بر اساس قوانین کشور ما هر فیلم یا سریالی که در شبکه نمایش خانگی پخش می‌شود، نیازمند مجوز این مرکز است ولی وقتی تئاتری روی صحنه رفته یعنی قبلا  تمام ممیزی‌های لازم را در مورد آن اعمال کرده‌اند و وقتی فیلم آن همان نسخه ضبط شده اجرای صحنه‌ای است، این سانسور موازی، هنرمندان را بیش از پیش دچار مشکل می‌کند. بویژه در وضعیت فعلی که خود دولت هم در زمینه تئاتر دچار مشکلات عدیده است و نمی‌تواند کمک چندانی به هنرمندان بکند، دست‌کم جلوی ایده‌های‌مان را نگیرند ولی فعلا که سانسور باعث شده پیش فروش ما باز نشود. جالب است که حتی در شرایط بحرانی کرونا، سانسور همچنان به قوت خود باقی است.

مدیر تئاتر مستقل درباره ضبط فیلم نمایش‌ها در این تئاتر توضیح داد: زمانی که تئاتر مستقل تاسیس شد، یکی از مواردی که درباره نمایش‌هایی که در این تئاتر اجرا شده‌اند، فارغ از اینکه تولید ما باشند یا نه، اعمال شد، ضبط نمایش‌هایی است که در این تئاتر روی صحنه رفته‌اند و در حال حاضر حدود چهل، پنجاه فیلم داریم.

او ادامه داد: معتقدم تئاترهای ضبط شده هم ارزش آرشیو دارد و هم می‌تواند سودآوری اقتصادی برای تئاتر داشته باشد اما در این چهار پنج سال هیچ فیلمی منتشر نکردیم و با هیچ یک از شرکت‌هایی که فیلم تئاتر منتشر می‌کنند، همکاری نکردیم.

او درباره دلایل این موضوع توضیح داد: متاسفانه سیستم مناسبی برای توزیع فیلم تئاتر وجود ندارد و این آثار عموما حیف می‌شوند و چون با شرایط خوبی ارایه نمی‌شوند، عموما در جذب مخاطب، موفق نیستند چون خیلی بی ارزش و دم دستی با این فیلم‌ها برخورد شده است ولی من برنامه‌ای داشتم که تئاترهای ضبط شده در تئاتر مستقل را به شکلی درست ارایه کنم تا مخاطب هم برای این آثار ارزش قایل شود. 

کوشکی با اشاره به تعطیلی تئاتر در دو ماه اخیر خاطرنشان کرد: در این موقعیت که با کمبود تئاتر فیزیکی رو به رو هستیم، فرصت خوبی است برای دیده شدن این بخش از کارها. حال که بخش زیادی از زمان مردم در گوشی‌های هوشمند می‌گذرد، شاید به این شیوه بتوانیم بخشی از خوراک فرهنگی مورد نیازشان را تامین و ارتباط خود با تماشاگر حفظ کنیم چون اگر این ارتباط به مدت چند ماه منقطع شود، جذب دوباره تماشاگر به سالن تئاتر چندان آسان نخواهد بود. ضمن اینکه به این شیوه بخشی از زیان اقتصادی تئاتر، جبران خواهد شد.

او که فیلم نمایش خود را تنها به مدت سه روز برای ارایه در سایت تیوال قرار داده درباره این محدودیت تصریح کرد: چون نمی‌خواستم این پتانسیل هدر شود، محدودیت سه روزه را در نظر گرفتم درست مثل اجرای نمایش‌ها روی صحنه که بازه زمانی محدودی دارد و اگر تماشاگری خواهان آن است، باید در همان زمان اقدام کند چون قرار نیست یک نمایش تا ابد اجرا داشته باشد. 

این کارگردان در بخش دیگری از این گفتگو درباره ایده اجرای آنلاین تئاتر یا تئاتر در فضای مجازی گفت: بهتر است عنوان اجرای لایو را برای این پدیده در نظر بگیریم چراکه ریشه تئاتر به معنای مکانی است که نمایش به شکل عرف در آن اجرا می‌شود. ولی در فضای مجازی بیشتر با هنر اجرا سر و کار داریم که مفهمومی گسترده‌تر دارد و بویژه در سی چهل سال گذشته که تئاتر را وابسته به مکان نمی‌دانند، همه چیز متفاوت می‌شود. 

او خاطرنشان کرد: در حال حاضر با پدیده‌ای رو به رو هستیم به نام هنر اجرا در فضای مجازی که بر اساس آن هر چیزی در این وضعیت می‌تواند شکل هنر اجرا پیدا کند، حتی تصویری که فردی از خودکشی خودش در فضای مجازی منتشر می‌کند، شامل این اجرا می‌شود. 

این مدرس تئاتر با اشاره به تنوع دیدگاه‌ها درباره اجرا در فضای مجازی توضیح داد: واکنش‌ها نسبت به این موضوع متفاوت است. برخی به دلیل نوع نگاهی که به تئاتر دارند، واکنش‌شان منفی است چراکه آنان تئاتر را وابسته به یک مکان فیزیکی می‌دانند درحالیکه تئاتر آنلاین هم قواعد خودش را دارد. در اینجا هم اجراگر، تماشاگر و مکان داریم ولی این مکان لپ تاپ یا گوشی مویابل مخاطب است.

کوشکی اضافه کرد: چه موافق باشیم و چه نه، این اتفاق در تمام دنیا می‌افتد و شاید امروز به دلیل شرایط کرونا، بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. در آغاز باید با تئاتر در فضای مجازی مواجه شویم و نظرات گوناگون را بررسی کنیم تا بعد بتوانیم قواعد و قوانین آن را به دست آوریم همچنانکه در تئاتر یونان هم بتدریج قواعد پدید آمدند ولی مقابله با این پدیده درست نیست مثل تمام مقاومت‌های بیهوده‌ای که در تاریخ تکرار شده.

این مدیر هنری تاکید کرد: هنرمندان باید این فضای تازه را باور کنند و کسانی که خواهان فعالیت در تئاتر هستند، وارد این فضا شوند و سهمی در آن داشته باشند چون نظاره‌گر صرف بودن، کاری از پیش نمی‌برد.  
کوشکی ادامه داد: از دو سال پیش ایده اجرای تئاتر به شکل وی آر (VR) را داشتم که برای تماشاگران خارج از تهران می‌تواند مفید باشد چون نزدیک‌ترین شکل به اجرای تئاتر است.

مدیر تئاتر مستقل در بخش پایانی این گفتگو درباره چشم‌اندازی که برای ادامه فعالیت این تئاتر متصور است، گفت: با کدهایی که مسئولان می‌دهند، شاید این وضعیت تا چند ماه دیگر ادامه داشته باشد و طبیعتا شرایط برای تئاترهای خصوصی و هنرمندانی که در این تئاترها کار می‌کنند، پیچیده‌تر خواهد شد. بسیاری از هنرمندانی که وابسته به دولت هستند، همیشه سعی می‌کنند منافع خود را از طریق دولت چه به شکل کارمند یا مدرس و … تامین کنند ولی بخش بزرگی از هنرمندان تئاتر که به شکل مستقل کار می‌کنند، شرایط دشواری پیش‌رو خواهند داشت و حتی شاید برای تامین نیازهای اولیه خود دچار تنگنا شوند.
کوشکی توضیح داد: تئاترهای خصوصی سهم بالایی در سرانه تئاتر دارند، هم به لحاظ ایجاد فضا برای کار هنرمندان مستقل و هم از نظر کارکنان و کارمندانشان که اغلب از جامعه تئاتری هستند. 
او ادامه داد: با این توصیف، بسته شدن هر یک از این تئاترها حتی اگر کمترین صندلی را داشته باشد، فشار زیادی به جامعه تئاتری و حتی دولت وارد می‌کند چون دولت حال باید به فکر تامین سخت‌افزار باشد زیرا در این چند سال میزان هنرمندان تئاتر پنج شش برابر افزایش داشته و این جمعیت نیازمند فضایی برای کار هستند. بنابراین با تمام نقدهایی که شخصا به تئاترهای خصوصی دارم ولی تعطیلی هر یک از اینها را به زیان همه تئاتر و بخش دولتی می‌دانم.
مصطفا کوشکی در پایان گفت: البته می‌دانم آقای آشنا مدیر اداره کل هنرهای نمایشی و آقای اتابک نادری به نمایندگی از ایشان برای حل مشکلات تئاتر برنامه‌هایی دارند و امیدوارم بتوانند اعتباری برای گذر از این شرایط، اختصاص بدهند.   
انتهای پیام