گفت‌وگو با آسمان طوسی کارگردان فیلم کوتاه «گاو آمریکایی»

  خط سوم هنر به نقل از هنر و تجربه: فیلم کوتاه ۱۴ دقیقه‌ای «گاو آمریکایی» به نویسندگی و کارگردانی آسمان طوسی از ۱۶ مرداد در بسته «بازگشت کوتاه» همراه با پنج فیلم دیگر در گروه سینمایی هنر و تجربه به نمایش در آمده‌اند.

آسمان طوسی درباره ایده اولیه و نوشتن فیلم‌نامه و ساخت فیلم به سایت هنروتجربه گفت: « از سال ۱۳۹۴ ایده فیلم به ذهنم رسید و نوشتن فیلم‌نامه و ساخت فیلم حدوداً یک سال و نیم زمان برد. پیش تولید فیلم «گاو آمریکایی» هم طول کشید چرا که در ابتدا قصه آن در نمی‌آمد و مدام بازنویسی می‌کردم. در زمان بازنویسی هم به دوستانم می‌دادم که بخوانند و نظرشان را بگویند، از این نظرات در جاهایی استفاده می‌کردم و برخی از  نظرات هم با ذهنیت من متفاوت بود و کنار می‌گذاشتم. فیلم‌نامه در زمان تصویربرداری هم مدام ویرایش می‌شد و بخش‌هایی از فیلم‌نامه را هم به دلیل آنکه با نابازیگر کار می‌کردیم، مجبور شدیم کنار بگذاریم».

او در ادامه عنوان کرد:«وقتی مدام درگیر نوشتن و داستان ‌فیلم شوی، ممکن است، خلاقیت خود را از دست بدهی و نیاز به طرح ایده‌های جدید دیگری باشی. من تجربه این را داشتم که فیلم‌نامه را به کسانی که می‌شناختم دادم و خواندند و بسیار نتیجه‌بخش بود و این کاری حرفه‌ای است که در سینمای داستانی بلند هم تجربه شده است. این کار باعث می‌شود حتی به ایده‌های جدیدتر هم برسیم.»

طوسی درباره انتخاب بازیگران فیلم توضیح داد: «در این فیلم تماما از نابازیگران استفاده شده است و بسیاری از آن‌ها از اهالی همان روستای محل فیلم‌برداری انتخاب شده‌اند. اصولا همان‌طور که می‌دانید نابازیگر به طور کلی از فضای فیلم و فیلم‌سازی بی‌خبر است و توقع دانستن تکنیک و حس بازیگری از نابازیگر اشتباه است و این‌که مدیریت و کنترل احساس را بلد باشد و میمیک خاص هر لحظه را در صورتش نشان بدهد. برای انتخاب نقش پسربچه فیلم، بالای ۱۰ سال به مدرسه پسرانه خرمشهر رفتم و دنبال چهره سینمایی و نزدیک به نقش بودم. ساعت‌های زیادی با این بچه‌ها کلنجار می‌رفتم و به دلیل آنکه زبان‌شان عربی بود خیلی مهم بود که بتوانم با آن‌ها ارتباط برقرار کنم».

و در ادامه در پاسخ به سوالی پیرامون چگونگی کار با نابازیگر فیلم گفت: «بازیگر نقش اصلی فیلم (صاحب گاو) از آبادان انتخاب شد و برای آشنا شدن و ارتباط با محل فیلم‌برداری و روستا و نزدیک شدن به نقش، زمان زیادی را صرف کردیم و در انتها از انتخاب او راضی هستم. کارگردان‌ باید به‌ زبان‌ خود نابازیگر سخن‌ بگوید، لحن‌ و رفتارش‌ را بشناسد و از او‌ در حد رفتار، لحن‌ و موقعیت‌ اجتماعی‌اش‌ طلب‌ کند. با نابازیگر اغلب‌ نمی‌توان‌ از زیبایی‌شناسی، تکنیک‌های‌ بازیگری‌ و فلسفه‌‌ نقش‌ صحبت کرد. فیلم‌ساز‌ باید فضای‌ لازم‌ را برای‌ نابازیگران‌ ایجاد کند و با دقت‌ از آنان‌ بازی‌ بگیرد. باید برای نابازیگر ایجاد امنیت کرد و فقط کافی‌ است نابازیگران به گروه و کارگردان اعتماد کنند. برای فیلم بعدی هم این تجربه به من کمک زیادی می‌کند. با توجه به این که هم تجربه کار با نابازیگر و بازیگر داشته‌ام بر این عقیده‌ام که کار با نابازیگران راحت‌تر است، گرچه مجبور می‌شدم بعضی صحنه‌ها را برای آنها بازی می‌کردم و با استفاده از شگردهای رایج از آن‌ها بازی بگیرم».

طوسی با بیان این‌که فضای فیلم بخش اعظمی از نوستالژی‌هایش را شامل می‌شود، تاکید کرد: «خودم اهوازی هستم و تا ۲۴ سالگی آنجا بودم و تصاویر بکر و سینمایی آن منطقه را سال‌ها از نزدیک می‌دیدم. در کارون گرد و غبار و ریزگردها و نور آفتاب و شنا کردن بچه‎ها در رودخانه و… بسیار دیدنی و جذاب است. با خودم می‌گفتم این‌همه زیبایی مابه‌ازای داستانی هم می‌خواهد. من برای به تصویر کشیدن صحنه خروج گاومیش‌ها از آب و هم‌زمان بازی کردن بچه‌‎ها در رودخانه باید قصه‌ای هم تعریف می‌کردم که برای مخاطب جذاب باشد. فکر کردن به قصه و درآوردن آن زمان برد. جنوب آنقدر برای‌ام جذاب و کاریزماتیک است و آنقدر فضای قصه‌گویی‌اش قدرتمند است که هم‌چنان تصاویر بسیاری را از سفرها و تجربه‌ها و معاشرت‌های‌ام در آن‌جا به بانک عاطفی‌ام اضافه کرده‌ام تا روزی قصه‌شان را بسازم».

او اضافه کرد: «یادم می آید وقتی فیلم‌نامه نوشته شد به دوستی که تهیه کننده هم بود دادم و خواند و گفت می‌شود داستان موازی به آن اضافه کرد و فیلم بلند بسازی ولی چون تجربه فیلم داستانی بلند نداشتم نمی‌خواستم در آن مقطع این اتفاق بیفتد. همین قصه‌ای که نوشته شد برای فیلم کوتاه ۱۵ دقیقه‌ای مناسب است».

آسمان طوسی درباره اولین تجربه فیلم کوتاه داستانی خود توضیح داد: «به عنوان فیلم اول کوتاه می‌خواستم فیلم در ایران دیده شود، حتی اگر فیلم مورد استقبال هم قرار نگیرد مهم است که با فیلم‌سازان و خبرنگاران و منتقدان راجع به فیلم در جشنواره و مجلات و سایت‎ها صحبت کنیم. در ابتدا و حدود یک سالی از ساخت فیلم که گذشت در ایران توجه خاصی با آن نشد و پس از رفتن به جشنواره اوبرهاوزن که مهم‌ترین و با سابقه‎ترین جشنواره فیلم کوتاه در جهان است، با تیتر فرصتی دیگر برای سینمای ایران توجه زیادی به فیلم شد و خوشحالم در جشنواره‌های ایرانی و غیرایرانی این فیلم دیده شد و در حال حاضر تماشاگران علاقه‌مند و جدی می‌توانند در سینماهای گروه هنروتجربه فیلم را ببینند»

طوسی در ادامه در پاسخ به سوالی در مورد شرایط تولید این فیلم با توجه به وضعیت آب و هوایی جنوب عنوان کرد: «در زمان فیلم‌برداری آنقدر شرایط سختی داشتم که تمرکز زیادی برای کارگردانی هم نداشتم. شهریورماه، فیلم‌برداری در مرز ایران و عراق، حضوری تعداد زیادی گاومیش، هوای شرجی و گرد و خاک و رطوبت بالای ۹۰ درصد و غیره شرایط خاص و سختی را بر ما تحمیل کرد. نه برقی بود و نه وسایل خنک‌کننده. یادم می‌آید موبایل من از شدت گرما روشن نمی‌شد و پایه‌های دوربین از شدت گرما ذوب شده بود و دوربین بیشتر از ۲۰ دقیقه رکورد نمی‌کرد».

این کارگردان درباره بازخوردهایی هم که تاکنون از تماشاگران فیلم گرفته است گفت: «مخاطب و تماشاگران با «گاو آمریکایی» ارتباط برقرار کرده‌اند و در کل آنقدر از فیلم تعریف کرده‌اند که باورش برای خودم هم سخت است. در همان سال که فیلم ساخته شد، کیانوش عیاری به من گفتند با این فیلم سوار بر موج موفقیت می‌شوی، به فضای بومی و جنوبی که آن را کاملا می‌شناسی وفادار باش و همان‌جا فیلم‌سازی را ادامه بده. در آن زمان متوجه صحبت کیانوش عیاری نبودم و الان می‌دانم درست هم می‌گفتند چون بعد از آن فیلم آپارتمانی ساختم که به نظر خودم موفق نبود و با فضای آن بیگانه بودم. جنوب، فضای کار من است چون اصطلاحات، رنگ،نور، تمپو و… آن مثل شخصیت خودم است و از جنس خودم است و تصمیم دارم در آن محیط و فضا فیلم بسازم».

این کارگردان در بخش دیگری از صحبت‌های خود با تاکید بر اهمیت فیلم کوتاه، بیان کرد: « قبل از این می‌خواستم چند فیلم کوتاه بسازم و وارد ساخت فیلم بلند سینمایی بشوم ولی در حال حاضر به دلیل آنکه توجه بیشتری به فیلم کوتاه می‌شود و روز به روز مخاطبان بیشتری را جذب می‌کند به ساخت فیلم کوتاه ادامه بدهم. امکانی که هنروتجربه در اختیار ما قرار می‌دهد حائز اهمیت است و پکیج شش فیلم کوتاه با نام «بازگشت کوتاه» و نمایش و اکران عمومی آن انگیزه زیادی به ما می‌دهد. هنروتجربه با نمایش فیلم‌های مستند و کوتاه نقش تاثیرگذار و مهمی ایفا می‌کند و این گونه از فیلم‌ها را از مهجوریت و دیده نشدن نجات می‌دهد. قبل ازاکران‌های عمومی هنروتجربه،  فیلم کوتاه فقط امکان نمایش و دیده شدن در جشنواره‌ها را داشت که فقط معدودی از مردم و داوران آنها را می‌دیدند. هنروتجربه این فرصت را به مخاطبان خود می‌دهد که فیلم‌های ارزشمند را ببیند و مطمئن هستم با ادامه این مسیر مخاطبان بیشتری پیگیر سینمای جدی و مستند و فیلم کوتاه می‌شوند».

طوسی در پایان درباره عرضه فیلم کوتاه در پلتفرم ها گفت: «در این شرایط بسترهای وی‎اودی که فیلم‌ها و سریال‌های جدید را به مخاطبان خود عرضه می‌کنند، رونق بیشتری گرفته‌اند و چند سال پیش این ظرفیت‌ها نبود. الان هم چون مردم نمی‌توانند به سینما بروند، ظرفیت بسیار مناسبی برای بهره‌برداری است. قطعا نمایش آنلاین فیلم‌های کوتاه و ورود هنروتجربه به این عرصه جذاب و واجب است و می‌تواند در کنار اکران عمومی مخاطبان بیشتری را جذب کند».