محمد اطبایی، پخش‌کنتده بین‌المللی سینما که اخیرا در بازار آنلاین جشنواره فیلم کن حضور داشت،معتقد است که اتفاق خوبی خواهد بود اگر چنین رویدادی در آینده به صورت مجازی در کنار بخش فیزیکی جشنواره و بازار فیلم کن حفظ شود.

به گزارش خط سوم هنر به نقل از ایسنا، جشنواره‌ها و  بازارهای فیلم از جمله مهم ترین رویدادهایی بودند که در دنیا تحت تاثیر شیوع «کرونا» قرار گرفتند و در فاصله‌ای کوتاه بسیاری از جشنواره‌های مهم یا به تعویق افتاده و تعطیل شده و شماری هم به صورت آن لاین برگزار شدند. در این بین مسئولان جشنواره فیلم کن تلاش زیادی داشتند تا این رویداد مهم را که مهم‌ترین بازار فیلم جهان را نیز در کنار خود دارد، برگزار کنند اما سرانجام آن‌ها هم مغلوب این ویروس شدند و از خیر برگزاری کامل و فیزیکی جشنواره گذشتند.

با این حال دست‌اندکاران این فستیوال تصمیم گرفتند بازار کن را که می‌توان گفت مهم‌ترین رویداد صنعت سینمای جهان در جهت خرید، فروش، عرضه و تولید مشترک و جذب سرمایه است به صورت مجازی برگزار کنند؛ اتفاقی که قطعا برای پخش‌کننده‌های فیلم در سراسر دنیا اتفاقی خاص و نو محسوب می‌شود و از ایران هم تعدادی از پخش‌کنندگان بین‌المللی در این بازار مجازی حضور داشتند و این رویداد را تجربه کردند.

یکی از پخش‌کنندگان ایرانی این بازار محمد اطبایی، مدیر “مستقل‌های ایرانی” از بخش خصوصی بود که در گفت‌وگویی با ایسنا از تجربه خود در این بازار آنلاین و نقاط قوت و ضعف آن گفت.

شوک بزرگ کرونا به صنعت سینما و ناامنی در بازار پخش

او ابتدا به تاثیر کرونا در حوزه کاری خود و مواجهه با یک بازار مجازی اشاره و بیان کرد: داستان همه‌گیری ویروس کرونا و تاثیر آن در کل دنیا و به طور مشخص در صنعت سینما برای هرکدام از کسانی که در حوزه پخش بین‌المللی فیلم کار می‌کنند یک شوک و ضربه بزرگ بود؛ ما پخش کننده‌ها ماه‌ها کار و تلاش و تماس و پیگیری داشته تا فیلمی در جشنواره‌ای پذیرفته و به نمایش در آید و در کنار آن تلاشی مضاعف برای فروش فیلم‌ها به خریدارها و و پس از آن برای تامین اقلام نمایشی برای اکران عمومی این فیلم های ایرانی در کشورهای مختلف داشته‌ایم، اما ناگاه در یک شرایط عجیب و تحمیلی همه چیز از دست می‌رود. تنها در ۶ ماه از اسفند تا مرداد بیش از ۶۰ حضور بین‌المللی فیلم‌های خود را در جشنواره‌های خوب از دست دادم و نمایش عمومی فیلم‌های فروخته شده در کشورهای مختلف به تعویق افتاد و یا حتا لغو شد و از همه بدتر فضای روانی منفی به وجود آمده مانع از فروش فیلم‌ها شده و خریداران به شدت احساس ناامنی کرده و در بلا تکلیفی به سر می‌برند.

وی گفت: جشنواره و بازار فیلم کن هم به عنوان یک رویداد شاخص سالانه در تقویم کاری همه ما لغو شده و دست اندرکاران عرضه و فروش، فیلم خود را در یک خلأ کامل حس کردند. البته بسیاری از کشورها به ویژه در اروپا، آمریکای شمالی و جنوبی و استرالیا و شرق آسیا به کمک و حمایت از بخش‌های مختلف هنری و سینمایی کشور خود و از جمله پخش کننده‌ها پرداختند که این موضوع محلی از اعراب در ایران ندارد! اما به هر جهت مسئولان بازار فیلم کن در اولین ارتباط های خود با افرادی که در بازار کن غرفه داشته‌اند، تماس گرفته و آن‌ها را در جریان کم و کیف بازار مجازی قرار داده و حتا امکانات ویژه‌تری را برای ایشان در نظر گرفتند، هر چند از نظر مهم ترین نهاد سینمایی کشور، یعنی بنیاد سینمایی فارابی، امثال بنده و خانم میرشب وجود خارجی نداریم و در خبررسانی‌های خود تنها از شرکت‌ها و افراد ذیل مجموعه خود در بازار نام می‌برند! جالب است که در پاسخ به گله کوچک ما که چرا ما را در خبرهایتان حذف می‌کنید، می‌فرمایند که فلانی خودش کانال اطلاع رسانی در تلگرام دارد و خبر حضور همه را آنجا ذکر کرده و ما تنها خبر حضور افراد حاضر در ذیل سینمای ایران را اطلاع رسانی می کنیم!

مثبت و منفی‌های بازار فیلم کن 

اطبایی ادامه داد:‌ با این حال بعد از آن که مسئولان جشنواره کن درصدد پر کردن این خلأ برآمدند، شاید بسیاری از افراد چندان این موضوع را جدی نگرفتند و شماری هم از ابتدا آن را پس زدند و تصور این بود مگر می‌شود چنین بازاری به شکل مجازی برگزار شود؟ عرضه و بازاریابی هر کالایی مستلزم مهارت‌های ویژه‌ای است که غالبا در دیدارهای رو در رو به نتیجه می‌رسد و این موضوع را در تمام دوره‌های آموزشی بازاریابی هم داریم  و از همیشه از هنر “پیچینگ” در حوزه کاری ما صحبت می‌شود که کار را از تماس‌های مجازی و ایمیلی بسیار متفاوت می‌کند،  چون در همین دیدارهای چهره به چهره به شوخی و جدی می‌گوییم باید از پنج حس خود و حتی حس ششم و آی‌کیو و ای‌کیو استفاده کرد تا  به نتیجه مطلوب رسید به همین دلیل هضم این ماجرا خیلی سخت است که ناگهان در شرایطی قرار بگیرید که از غالب این امکانات محرومید و قرار است تنها در یک فضای مجازی وارد شوید. این حسِ مشترک افراد زیادی بود اما از زمانی که بازار فیلم مجازی کن شروع شد و با افراد بیشتری در تماس بودیم، متوجه شدیم آن‌ها هم همین حس و حال را دارند و اصلا در یکی دو روز اول بازار، کاملا فضای عجیبی وجود داشت.

او با اشاره به اینکه بعد از روز اول، آشنایی با امکانات سامانه بازار مجازی بیش‌تر شد و با اطلاعات قابل توجهی که در این فضای مجازی بود، تماس‌ها و قرارهای خوبی برقرار شد  افزود: جدا از خریدارانی که پیش از این با آن‌ها ارتباط داشته و همکاری کرده بودیم، با خریداران جدیدی هم تماس برقرار کرده و وارد مذاکرات خوبی شدیم. تماس‌های تصویری که به طور معمول در فضای خانه‌های افراد صورت می‌گرفت و گاه در کنار فرزند و کودک خود هم دیدار را برگزار می‌کردند که هم جالب بود و هم فضای صمیمانه‌ای را ایجاد کرده بود. البته ناگفته نماند تعدادی هم به شدت ناخرسند و ناامید از این فضا بودند و آن را اعلام هم می‌کردند. در این بین مسائل و مشکلاتی هم برای همه وجود داشت و برای نمونه باید ذکر کنم که سایت بازار مجازی کن فیلتر شده بود و من با یکی دو نفر از دوستان دیگر هم که صحبت کردم، آنها هم همین مشکل را داشتند و برخی هم می‌گفتند که این مشکل را نداشتند اما گویا اینترنت محله ما سخت‌گیرتر از محلات دیگر تهران است، لذا ناچار به استفاده از امکان “اسمش را نبر” بودیم که همه می‌دانیم اینترنت را کندتر می‌کند. بنابراین اینترنت کندتر شده در کیفیت ارتباطی تاثیر داشت و در غالب موارد تصاویر شطرنجی و صداها با نویز بود. اختلاف ساعت بین کشورهای مختلف هم نکته‌ای بود که موجب گیجی افراد می‌شد و هم دشواری‌هایی ایجاد می‌کرد و به همین دلیل تماس با شماری کشورها در آمریکای شمالی و استرالیا و حتا شرق دور، کمی دشوار بود.

حضور در بازار آنلاین کن یک تجربه جذاب بود

اطبایی گفت: حالا که بازار مجازی فیلم کن تمام شده به صراحت می‌توانم بگویم که این رویداد برای من تجربه جذابی بود، علی رغم همه مشکلاتی که به آن اشاره شد، تاثیر آن به قدری بود که حتی فکر می‌کنم از این پس بخش بیش‌تری از تماس‌های ایمیلی ساده خود را به تماس‌های تصویری با افراد تبدیل کنم چون این تجربه نشان داد تاثیر آن بیشتر است. البته همه ما پیش از این هم تماس‌های تصویری از طریق شماری نرم افزارها داشته‌ایم اما این تجربه تاثیر مثبت آن را بیش‌تر نشان داد. جا دارد که تاکید کنم آماده‌سازی این سامانه و امکانات گسترده آن در چنین زمان کوتاهی کار ساده‌ای نبوده و اطمینان دارم که دیگر جشنواره‌ها و بازارها از این تجربه بازار مجازی کن برای رویدادهای خود استفاده خواهند کرد.

وی افزود:  مسئولان بازار کن هم در تماسی با شرکت کننده‌ها، در حال جمع آوری بازخوردها و نقدها و نظرات مختلف بوده که من هم ضمن اعلام مواردی که در همین جا ذکر کردم، از آن‌ها درخواست کردم این فضا و سامانه بازار مجازی در طول سال هم برقرار باشد تا از این امکان برای گسترش ارتباط ها استفاده شود، هر چند مطمئنم که نگهداری و پشتیبانی این سامانه  هزینه‌هایی برای مسئولان بازار کن دارد. برگزاری این بازار ثابت کرد که باید به زندگی دوزیستی در فضای مجازی و واقعی عادت کنیم و از آن گریزی نیست.

صیانت از فیلم‌ها در بازار کن

او همچنین در پاسخ به اینکه به لحاظ صیانت از فیلم‌ها شرایط بازار فیلم کن چگونه بود؟ توضیح داد: به هرحال کسانی که در این بازار شرکت می‌کردند و آن‌هایی که می‌توانستند فیلمی را تماشا کنند باید یک سابقه‌ای از قبل می‌داشتند تا اصلاً امکان شرکت در بازار را پیدا کنند. همچنین بخش نمایش آنلاین در این بازار کاملا در اختیار پخش‌کننده بود و می‌توانستند اجازه دیدن فیلم  را به هر کسی ندهند. این، یکی از ویژگی‌های بازار آنلاین کن بود که شرایط ایمن‌تری را برای فیلم‌ها فراهم می‌کرد.

آینده مبهم یک شغل

اطبایی در پاسخ به اینکه خودش در این دوره چه تعداد اثر داشته است؟ گفت: امسال بنا به یک تصمیم شخصی در مقایسه با سال‌های قبل با فیلم های کمتری قرارداد بسته و تنها سه فیلم بلند سینمایی را برای عرضه و پخش بین‌المللی انتخاب کرده‌ام که از جمله فیلم  «‌پوست»  ساخته برادران ارک است. به نظرم در فضای فعلی که ما کار می‌کنیم با توجه به تعطیلی جشنواره‌ها و سینماها در کل دنیا و حجم بالایی از فیلم آماده نمایش و عرضه، ترافیک سنگینی از فیلم‌ها وجود دارد و این منجر به یک رقابت خیلی شدید و سخت بین فیلم‌ها و پخش‌کننده‌های آن‌ها شده و ما کار دشوارتری را نسبت به سال‌های قبل داریم. البته کار ما به عنوان پخش‌کننده در ایران هر سال به دلایل مختلف سخت‌تر می‌شد، ولی امسال باز هم سخت‌تر شده چون تعداد فیلم‌ها برای جشنواره‌ها خیلی زیاد است. از آن طرف هدف اصلی هر کدام از ما به عنوان یک پخش‌کننده بین‌المللی فروش فیلم است ولی متاسفانه خریدارها در یک فضای روانی خاصی به سر می‌برند که ممکن است حق داشته باشند چون جرات کمتری برای خرید فیلم دارند. آن‌ها می‌گویند فیلم‌هایی که در اختیار داشتند هنوز اکران نشده، برنامه‌ریزی‌شان تغییر کرده و تا وقتی آنچه را دارند اکران نکنند، کمتر می‌توانند اثری تازه خریداری کنند. ضمن اینکه باید این را هم در نظر بگیرند که اگر فیلمی را خریداری یا حتی اکران کنند، آیا تماشاگر استقبال می‌کند؟ تمام این‌ها بر خرید و فروش فیلم‌ها تاثیر گذاشته و آینده این شغل را در ابهام عجیبی ‌برده است. به نظرم برای پخش‌کننده‌های بین‌المللی، فروش فیلم امسال خیلی سخت‌تر خواهد شد به خصوص برای ایرانی‌ها که شرایط خاص خود را دارند البته فضاهای دیگری مثل vodها وجود دارد، اما خیلی درآمدزا نیستند و متاسفانه هنوز نتوانسته‌اند به درآمدهای حداقلی قابل ‌قبولی برسند.

او در پایان در پاسخ به اینکه آیا تصور می‌کند برای جشنواره‌های خارجی دیگر مثل برلین هم بازار آنلاین برپا شود؟ گفت: فکر  می‌کنم بعد از تجربه جشنواره “کن” خیلی از جشنواره‌هایی که بازار فیزیکال و مهم داشتند از الان به این نسخه از بازار هم فکر می‌کنند، حتی شاید شکل هیبریدی و دوزیستی هم برای آن در نظر بگیرند مثل جشنواره های تورنتو، نیویورک وسان‌دنس  که به هر دو نسخه فیزیکی و آنلاین فکر می‌کند. با این حال فعلا برای چند جشنواره منتظرم تا مشخص شود چه تصمیمی می‌گیرند. جشنواره‌های زوریخ و سن سباستین اعلام کرده‌اند که می‌خواهند بازار داشته باشند و فرصت زیادی هم به برگزاری سن‌ سباستین باقی نمانده است. از سویی در بعضی کشورها مثل کره جنوبی و چین هم گویا موج دوم کرونا در راه است و ممکن است بر رویدادهای این کشورها هم تاثیر تازه‌ای بگذارد.